از سال 1994 میلادی و در اولین سمینار بین‌المللی انجمن‌هاي تخصصی اکولوژ، گونه جدیدی از اقامتگاه‌ها با نام «اقامتگاه بومی یا اکولوژ» به صورت رسمی به دنیای گردشگری معرفی شد که ساختار خود اقامتگاه با هویت آن در هم تنیده بودند. بر اساس اولین تعریف رسمی در سال 2002 میلادی، اقامتگاه بومی یا اکولوژ امکانات اقامتگاهی گردشگری است که به معیارهای زیر پایبند است:
حفاظت از محیط طبیعی و فرهنگی پیرامون؛ ایجاد کمترین اثر بر محیط طبیعی اطراف اقامتگاه در هنگام ساخت آن؛ استفاده از معماری و مصالح بومی و داشتن بافت فرهنگی و فیزیکی خاص با توجه و هم آهنگ با فرم، منظره و رنگ محیط؛ استفاده از سیستم‌های آبرسانی پایدار و کاهش مصرف آب؛ به کارگیری روش‌هایی برای بازیافت زباله‌های خشک و دفع دیگر انواع زباله بدون آسیب رسانی به محیط؛ استفاده از انرژی‌های پایدار به روش‌هاي سنتی و به کار گیری انرژی‌های نو با استفاده از وسایل مدرن؛ کار گروهی همراه با به کارگیری جامعه محلی؛ ارائه کارگاه‌ها و برنامه‌های آموزشی ویژه کارکنان، گردشگران و مالکان اقامتگاه ها درباره چگونگی حفاظت و برخورد با محیط طبیعی و فرهنگی پیرامون؛ همکاری با برنامه‌های تحقیقاتی در جهت برنامه‌ریزی توسعه پایدار محلی.
هدف اصلی در ایجاد و توسعه اقامتگاه‌های بوم گردی که دارای هویت و ساختار بومی هستند ، رسیدن به توسعه پایدار است. اقامتگاه‌های بوم‌گردی تنها جنبه اقامتی ندارد بلکه در آنها فعالیت‌های مختلفی همچون ارائه غذا و نوشیدنی بومی، ساخت، آموزش و فروش صنایع‌دستی محلی، اجرای نمایش و موسیقی سنتی، برگزاری رویدادهای بومی و تورها و فعالیت‌های بوم‌گردی فراهم شده است. مکان فیزیکی اقامتگاه، به‌دلیل سبک معماری، مصالح ارگانیک به‌کار رفته، طراحی داخلی و مبلمان بومی آن نیز به‌عنوان اکوموزه بومی، بخشی از یک جاذبه گردشگری است. مهم‌ترین اصلی که در اقامتگاه بوم‌گردی رعایت می شود مشارکت جامعه محلی در فعالیت‌های گردشگری است.
الگوی توسعه گردشگری در اقامتگاه بوم‌گردی، براساس گردشگری جامعه‌محور است که می‌تواند نقش عمده‌ای را در توانمندسازی مردم محلی، توسعه منابع انسانی، تنوع و رشد اقتصادی و همچنین خلق فرصت‌های شغلی جدید ایفا کند و لازم به یادآوری است که رویکرد مبتنی بر جامعه محلی، از الزامات توسعه گردشگری پایدار است.
اقامتگاه‌های بوم‌گردی معمولا در مناطق روستایی، مناطق بکر طبیعی یا بافت‌ها و اماکن تاریخی شکل گرفته و به همراه فعالیت‌هایی که برای شناخت و معرفی بوم، توسط خانواده‌های کارآفرین و جامعه محلی علاقه‌مند به گردشگری صورت می‌گیرد، می‌تواند به‌عنوان راهکاری عملی برای رسیدن به توسعه پایدار گردشگری در این مناطق باشد.
برجسته‌ترین نمونه‌های اکولوژ در جهان اقامتگاه‌های بومی در کشورهای اندونزی، تایلند، کامبوج، کنیا، آفریقای جنوبی، بولیوی، کاستاریکا، مکزیک، فرانسه، اسپانیا و استرالیاست. هویت و اصالت بومی به‌کار گرفته شده در اداره اقامتگاه‌های بوم‌گردی نیز آنها را از دیگر انواع اقامتگاه‌ها متمایز ساخته و مشارکت جامعه محلی به‌عنوان قلب تپنده این جریان، حیات تازه‌ای به مقاصد گردشگری بخشیده است.اکولوژها بر این باورند که با معرفی و آشنایی گردشگران با محیط انسانی(فرهنگ و اجتماع) مقصد خود، می‌توانند فرهنگ بومی را صادر کنند و همچنین با آشنایی گردشگران با طبیعت منطقه خود، در حفاظت و نگهداری آن محیط نیز مؤثر واقع شوند. همه این کارها با یک انگیزه اصلی و نهایی با نام انگیزه اقتصادی و رشد سطح زندگی جامعه محلی صورت می‌گیرد. از سوی دیگر تجربه ناب و بکر گردشگر و رضایت او از این محصول بومی، چرخه توسعه پایدار گردشگری را کامل می‌کند.